سابقه و هدف: کتاب ده گانه ذخیره خوارزمشاهی، مهمترین و مفصل ترین کتب پزشکی به زبان فارسی است که در اوایل قرن ششم ق توسط سید اسماعیل جرجانی تالیف شد. غنای علمی کتاب در حوزه دانش پزشکی، کثرت واژه های پزشکی فارسی  و گستردگی شمول داده های پزشکی آن، از ویژگی های بارز این اثر است. شناسایی و تفکیک مجموعه واژگان پزشکی کتاب ذخیره نه تنها می تواند  ما را با مجموعه دانش پزشکی جرجانی آشنا سازد، بلکه این امک...

بهداشت عمومی یا پزشکی پیشگیری، شاخه ای از علم پزشکی است که هدف آن حفظ و افزایش سطح سلامت افراد جامعه به صورت کلی است. دانشمندان ایرانی به ویژه در طی قرون وسطی که بر محافل علمی جهان، سیطره داشتند، نقش مهمی در پیشبرد دانش پزشکی ایفا کرده اند. جرجانی را یکی از دانشمندان بزرگ ایران و جهان در سده های پنجم و ششم هجری و احیاکننده علم پزشکی می دانند. ذخیره خوارزمشاهی، معروف ترین اثر جرجانی، به فارسی نو...

سید اسماعیل جرجانی پزشک معروف ایرانی قرن پنج و ششم هجری قمری ، پس از ابن سینا نخستین دانشمندی بود که در آثار خود همه مباحث علم طب را با تحقیقات مورد مطالعه قرارداد و کلیه مباحث پزشکی را درکتب خود جمع آوری و تدوین نمود، و علاوه بر خلق یک اثر علمی برجسته ، مکتب ملی فارسی نویسی را بنیان گذارد و مهم ترین مطالب پزشکی را به طور جامع و درعین حال موجز و قابل فهم نسر واقعه ی برای اولین بار به رشته تحریر...

کتاب ذخیره خوارزمشاهی (نگاشته سید اسماعیل جرجانی)، از بنیان های گران سنگ طب سنتی ایران و دانشنامه ای کمابیش بی کاست و نقصان، از دانستنی های پزشکی تا زمان مولف است که به زبان پارسی شیوا و به گونه ای آسان یاب نگاشته شده است. نگارنده این کتاب، سید اسماعیل جرجانی، پزشک و داروشناس نام آشنا (ف.531 ق) و صاحب «تصانیف دانش افزا» چون الاغراض الطبّیه و المباحث العلائیه، خُفّی علایی و یادگار است. ذخیره خوار...

زبان فارسی از زمان پیدایش اولین نوشته های فارسی تا کنون همواره دچار تغییر و تحوّل شده است. این تحوّل در حوزه های صرفی، نحوی و آواشناسی به طور جداگانه و یا با هم روی داده است. دگرگونی هایی که در واژگان، افعال، جملات و... روی داده، موجب شده است تا برخی تفاوت های صرفی، نحوی و آوایی بین متون کهن تر و متون و زبان فارسی امروز به وجود آید. در پژوهش حاضر سعی شده است تا برخی از این تحوّلات و دگرگونی های ...

کتاب ذخیره خوارزمشاهی از امهات و مطلوبترین و مشروحترین کتب طبی پارسی است که جرجانی پس از قریب پنج قرن که بیشتر مولفات طبی به تازی بوده به پارسی تالیف کرده است و بهترین و مهمترین کتاب پزشکی پارسی است که از ابتدای خط فارسی کنونی تا عصر حاضر نگاشته شده است و شامل همه بخش های علم طب قدیم است. در این پژوهش تحلیل محتوایی و واژگانی نسخه خطی ذخیره خوارزمشاهی (5کتاب اول) تالیف سید اسماعیل جرجانی برای ت...

0

یکی از منابع معتبر علمی قرن پنجم هجری در زمینه ی بهداشت و درمان کتاب ذخیره ی خوارزمشاهی است. این کتاب تألیف زین الدین ابوابراهیم اسماعیل بن الحسن بن محمدبن احمد الحسینی الجرجانی است که در سال 504 هجری قمری (مصادف با قرن دوازدهم میلادی) منتشر شده است و در سال 1352 با مقابله، تصحیح، تحشیه و تفسیر دکتر جلال مصطفوی توسط انتشارات آثار ملی تحت شماره ی 97 انتشار یافته است. درکتاب سوم از این مجموعه به ...

سید اسماعیل جرجانی یکی از بزرگترین دانشمندان و پزشکان ایران و جهان است. او در 434 ق™ 1042 م در گرگان زاده شد و در 531 ™ ق 1136 م در در گذشت. او با نگاشتن کتاب‌های و که به ترتیب دایر¦ المعارف‌های بزرگ و متوسط پزشکی به زبان فارسی‌ هستند، پزشکی نویسی به زبان فارسی را اعتلا داد. اگرچه نوشتن کتاب‌هایی به زبان فارسی حتی قبل از زمان ابوعلی سینا نیز مرسوم بوده ولی آن نه چنان بوده که با آن پزشک بپر...

کتاب الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه به همراه کتاب ذخیره خوارزمشاهی در ردیف بهترین ومهم ترین کتابها در زمینه علم طب هستندکه به طور جامع به فار سی نگاشته شده اند. اگر چه قبل از این دو کتاب ،نوشته های فارسی به طور پراکنده وجود داشت لکن نمی توانست کار گشای علم طب در آن زمان و زمان حال باشد،به همین دلیل لازم دانسته شدکه برای ترسیم فضای کلی تطور دانش پزشکی در تاریخ اسلام (بین قرون اول تا سیزدهم هج...